woensdag 11 november 2015

Derde PUM bakkersmissie naar Barefoot Women Solar Engineers in Sierra Leone


Woensdag 14 oktober 2015
Nu de ebola crisis in Sierra Leone achter de rug is en ebola voorlopig onder controle, wordt het tijd om de draad weer op te pakken met nieuwe PUM missies. Op 14 oktober 2015 zijn de PUM experts Wil Nuijen (Solar Technology) en Jan Koeman (Bakery) vertrokken voor een gezamenlijke follow up missie naar het project van de Barefoot Women Solar Engineers in Konta Line, ca. 50 km van Freetown. Beide PUMers waren hier al 2 keer eerder in de afgelopen 2 jaar.
Al  meteen in het vliegtuig wordt een degelijke ebola-gezondheidsverklaring door ons ingevuld, met vragen als ‘heb je de afgelopen 2 weken een begrafenis bijgewoond?’ Bij aankomst wordt ons ontsmettingsgel voor de handen aangeboden en onze tempratuur gemeten. Door een hevige donderbui valt de stroom al gauw uit in de aankomsthal van het vliegveld en wordt het  in het donker een heel gedoe met alle paspoorten, formulieren, fingerprints en het zoeken naar onze bagage op een transportband die het niet doet. Wil  Nuijen heeft meteen een solar-zaklamp bij de hand zodat onze omgeving in ieder geval goed verlicht wordt.
Wanneer we 1 uur na de landing buiten komen in de regen staat er een Barefoot ontvangst comité met 8 zingende en dansende vrouwen op ons te wachten. Een hartverwarmend welkom! Men is duidelijk heel blij dat er nu maar liefst 2 PUM experts zijn gearriveerd. Tijdens de 3 uur durende autorit naar Konta Line wordt ieders temperatuur bij elke politie-controlepost, een stuk of 5 in ons geval, met een infrarood scanner gemeten. Dat geldt voor alle passerende voertuigen en personen in heel het land. Het moet een enorme operatie zijn geweest om dit in gang te zetten. Alleen op deze wijze kan je voorkomen dat zieke personen zich door het land verplaatsen en mogelijk een ernstige ziekte als ebola kunnen verspreiden. Wanneer je koorts hebt, mag je niet verder reizen.
Bij aankomst op de Barefoot compound wederom een hartelijk weerzien met dans en gezang. Alle medewerkers hebben zich het afgelopen jaar staande weten te houden door op het land te gaan werken om genoeg voedsel te verbouwen. De activiteiten rond de installatie van solarsystemen, opleiding en bakkerijactiviteiten lagen zo goed als stil vanwege de ebola crisis. De compound ziet er keurig verzorgd uit en er is naast de oude bakkerij een nieuwe aanbouw voor een restaurant en solar-bakkerij gemaakt, een positieve ontwikkeling om meer klanten naar Barefoot te trekken en meer speciale producten uit de bakkerij te verkopen.
De container met 150 NS-OV fietsen en overige materialen die via Tools To Work naar Barefoot zijn gestuurd, staat keurig op het terrein opgesteld. Met de assemblage van deze fietsen gaan we de komende missie een twaalftal werkloze jongeren uit de omliggende dorpen opleiden tot fietsenmaker. Barefoot doet z’n best om jongeren uit de omliggende dorpen te betrekken bij al haar activiteiten. Men is zich ervan bewust dat dit de enige manier is om hen in het land te houden en het is fijn dat we hier op deze manier een bijdrage aan kunnen leveren.

Donderdag 15 oktober
We gaan vandaag eerst de elektrische  problemen in de bakkerij aanpakken. De eerste de beste schakelkast die we openmaken bevat een muizennest met doorgeknaagde leidingen. Twee flinke volwassen muizen en een stuk of 6 kleintjes vluchten alle kanten op en iedereen probeert ze dood te trappen, want muizen in het brood is het laatste wat we willen. De elektrische oven die ik een jaar geleden naar Barefoot had gestuurd en die werkt op zonnestroom van de panelen op het dak,  is al een hele poos kapot. We moeten ‘m zoeken in een hoek vol rommel in een van de storerooms. Nadat we de oven in de nieuwe bakkerij hebben gezet, roept Wil Nuijen alle elektromonteurs bijeen. Alles wat kapot is, kan in principe ook weer gemaakt worden is het motto van Wil. Dit wordt dus een interessant leer-werkproject. Wil  vraagt de jongens hoe ze het aan zouden pakken om uit te zoeken waarom de oven niet meer heet wordt. Stukje bij beetje wordt de oven ontmanteld en met  universeel meters wordt gekeken of bepaalde elementen al of niet zijn doorgebrand. De jongens moeten zelf steeds weer de volgende stap bedenken. Kabeltjes worden losgetrokken en weer vastgemaakt en afwisselend wordt er spanning op de oven gezet. Plotseling gaat een groen lampje dat nooit gebrand heeft branden en wordt de oven zowaar warm. Ik kan m’n vreugde niet op! Na een paar uur is deze missie in mijn ogen al geslaagd, want we kunnen meteen een deegje maken en wat lekkers uit de oven toveren. En het mooiste is natuurlijk dat de elektriciens van Barefoot deze oven zelf gerepareerd hebben!
 Vrijdag 16 oktober
Chief Solar Engineer  Nancy Kanu  wil veel koekjes uit de solar-bakkerij gaan verkopen vandaag. Het is de zondag voor de moslimgemeenschap hier, er is een voetbalwedstrijd en een markt, waar bakster Memoenatu heen gaat om onze koekjes te verkopen. Mohammed, de man van een van de baksters, schrijft van al onze producten de kostprijs van de ingrediënten op met daarnaast de inkomsten. Dit is een nieuwe ontwikkeling. Ik had bij m’n vorige missie al aangegeven dat het toch wel eens tijd werd om te gaan boekhouden, omdat volgens mijn berekeningen de winstmarge veel te laag is. Nu wordt duidelijk wat er te verdienen valt in de bakkerij en is men er ook niet happig op als ik dure ingrediënten zoals margarine en eieren gebruik. Ik maak dus een aantal nieuwe recepten met goedkope pindaolie in plaats van margarine en minder of geen eieren en veel goedkoop cassavemeel. De verkoopprijs kunnen we nu aantrekkelijk laag houden en toch nog een winstmarge van 50% halen. Bij de lokale bevolking is weinig geld in omloop, dus je redt het hier alleen als je goedkope producten maakt. Koekjes van cassavemeel zijn nieuw hier. De kennis om deze te maken heb ik opgedaan bij een vorige bakkersmissie in Ghana.
Om 2 uur  ’s middags gaan de dames in een oogverblindend fraai gewaad naar de moskee om daarna gewoon weer verder werken. Omdat ik zelf wel zin heb ik krentenbollen en ook wat rozijnen/krenten heb meegenomen, bakken we die ook nog even, met als extraatje gedroogde mangosnippers erdoor. Die zou men zelf ook goed kunnen maken in de mango oogsttijd.
Aan het einde van de middag gaan Wil Nuijen en ik een fietstochtje maken, nu we fietsen genoeg hebben hier. Van Nancy mogen we niet alleen op pad, dus krijgen me een motor-escorte van Mohamed mee. Een dorp verderop is een voetbalwedstrijd, dus dat is een leuke bestemming. Het voetbalveld blijkt te zijn afgezet met witte lappen plastic rondom, om alleen betalende bezoekers te trekken. We betalen 1000 leones entree (20 cent). De opbrengst gaat naar de winnende ploeg. Het is een enorme drukte langs het veld, waar geen markering op te bekennen valt. Het fanatisme waarmee de spelers heen en weer rennen lijkt een strijd op leven en dood. Als de scheidsrechter een dubieuze beslissing neemt, dreigt en een veldslag met het publiek te ontstaan, maar gelukkig is er ook politie aanwezig om de mensen tot bedaren te brengen. 
 Tijdens de wedstrijd maakt een enorme geluidsinstallatie opzwepende muziek  waarop een groot deel van het publiek staat te dansen. Echt een heel gezellige sfeer hangt er, die je alleen in Afrika zo kan tegenkomen. Omdat we de enige blanken zijn in de wijde omtrek hebben we niet over gebrek aan aandacht te klagen. Alle mannen die zich belangrijk vinden of genoeg durf hebben komen ons een hand geven. Dat wordt dus goed handenwassen straks, want hoewel de kans op een ebola besmetting  nihil  is bij gezonde mensen, blijft voorzichtigheid geboden.  Ook de politieagenten komen heel joviaal op ons af, alsof we oude bekenden zijn. Het hoofd van de naast het voetbalveld gelegen school biedt mij 1 van de 3 aanwezige zitplaatsen aan, wat ik natuurlijk niet mag weigeren. Ik grijp de gelegenheid aan om hem te vragen hoe het hier een jaar geleden was, tijdens het hoogtepunt van de ebola crisis. Voetbalwedstrijden en markten waren een jaar lang verboden. De school was gesloten. Hij vertelt me dat er in het dorp waar de school staat in 1 maand 65 mensen zijn omgekomen, inclusief het dorpshoofd. Het lijkt haast onwerkelijk dit drama, zo kort geleden,  als ik zo naar die uitzinnig dansende voetbalsupporters kijk.
Woensdag 21 oktober
Vandaag zijn we gestart met het Barefoot-Tools To Work Fietsproject. CEO Nancy Kanu heeft twaalf werkloze jongens uit Konta Line en omgeving geselecteerd. ‘Allemaal school drop-outs’  zegt ze.
 Ze staan om 8 uur voor het grote praktijklokaal te wachten, waarbinnen de 150 gedemonteerde Tools To Work OV-fietsen en 2 fietskarren netjes staan uitgestald. Ik hou een korte toespraak en daarna monteren we 1 fiets als voorbeeld. Omdat er eigenlijk maar 3 jongens tegelijk aan een fiets kunnen werken, worden de anderen een beetje ongeduldig en al gauw besluit ik om dan verder in 3 kleine groepjes te werken. Ze zijn allemaal dolenthousiast bezig en PUM expert Wil Nuijen en ik geven de broodnodige adviezen en assistentie. Uit de Tools To Work gereedschapskast halen we het gereedschap, waarbij we er goed op toe moeten zien dat het juiste gereedschap voor het juiste werk wordt gebruikt. Een aantal van de jongens heeft nog nooit aan een fiets gesleuteld. Eigenlijk loopt het best wel vlot en in een paar uurtjes zet elke groep 2 fietsen in elkaar. Het is een enorm voordeel dat alle fietsen gelijk zijn. De tweede serie gaat duidelijk sneller. Daarna gauw naar buiten voor een testrit! Over bezoekers van buiten hebben we niet te klagen. Een paar oudere mannen uit het dorp kijken mee en ook de Barefoot Women Solar Engineers komen kijken.  Als we genoeg fietsen gemonteerd hebben, doen we een cursus bandenplakken. Iedereen die volgende week de cursus afmaakt krijgt een mooie geplastificeerde badge met pasfoto en de tekst ‘Bicycle Engineer’ erop. Barefoot gaat volgende week een officiële overhandiging van de fietsen organiseren, met PUM directeur Thijs van Praag, hoogwaardigheidsbekleders zoals de dorps Chiefs en de media erbij.

Onlangs hebben de 12 Women Solar Engineers besloten om volgend jaar terug te gaan naar de dorpen op het platteland waar ze 8 jaar geleden werden geselecteerd om op het Barefoot College in India een training tot Solar Engineer te krijgen.
Ze willen in hun eigen dorpen die elk in een van de 12 districten van Sierra Leone liggen, een zelfstandige Solar Outlet starten. Een eigen bedrijf dus, verantwoordelijk voor het verspreiden en het onderhoud van solar-systemen. Dit past prima in de doelstellingen van PUM om het zelfstandig ondernemerschap te stimuleren. Het is nu het plan om een deel van de Tools To Work OV-fietsen in te gaan zetten voor het bezoeken van klanten voor onderhoud en reparaties van de solar systemen in de rurale gebieden waar transport altijd een groot probleem is. De fietsen komen dus net op het goede moment.
Vrijdag 23 oktober
Het is vandaag  tijd om de ijsmachine van Barefoot uit te proberen. Men heeft deze Chinese machine ergens in de stad kunnen kopen, maar niemand weet hoe je ijs moet maken. Ik heb  Nancy gevraagd om bananen, suiker en melkpoeder te kopen. Ze stuurt meteen haar nichtje  Aminata naar mij toe in de bakkerij om het ijsmaken van mij te leren. Maar ik moet het eerst zelf nog leren en de Chinese handleiding van de softijsmachine ontcijferen. Op goed geluk maak ik een mengsel van een zakje melkpoeder, een kop suiker, zes fijngeprakte bananen en een liter water. Aminata maakt er een mooi glad mengsel van dat we in de ijsmachine gooien. Een kwartiertje draait het apparaat en daarna komt er overheerlijk romig bananen softijs uit. Ik ben er beduusd van hoe lekker het is en hoe makkelijk te maken.  De bejaarde portier Pa Scott haal ik erbij om te laten proeven. Het is voor het eerst van z’n leven dat hij softijs eet en hij raakt helemaal opgetogen. ‘Dit is het lekkerste dat ik ooit geproefd heb’  zegt hij. Al gauw gaat het nieuwtje  van lekker ijs rond en komen er klanten aan. Helaas heb ik maar een liter gemaakt als proef en zijn we dus zo uitverkocht. Maar we gaan meteen met mangosap en melkpoeder mangoijs maken en daarna van oploskoffie moccaijs. Voor de ijsjes vragen we 1000 Leones (20 cent), een algemeen geaccepteerde prijs voor een kleine snack. Aan grondstoffen zijn we ongeveer de helft kwijt, dus dat is een mooie winstmarge.

Lofoten-Noorwegen

Lofoten-Noorwegen
Stokvis, bergen sneeuw en veel poollicht op de Lofoten. Klik op deze foto om meer te zien van deze mooie eilanden voorbij de poolcirkel.

Letland-Latvia

Letland-Latvia
Klik even op deze foto voor meer Letland.....